Sprawa dotyczy dzierżawy gruntu a możliwości jej zasiedzenia. Otóż, około 6 lat temu ojciec przepisał mi działkę rolną. Aby działka nie zarosła, dał ją w dzierżawę swojemu koledze, który do dziś ją uprawia. W miedzy czasie działka została odrolniona, ojciec ją mi przepisał i wraz z mężem wybudowaliśmy na jej części Spadek po dziadkach mogą nabyć bezpośrednio wnuki. Do dziedziczenia po dziadkach może dojść na podstawie ustawy, czyli na podstawie przepisów kodeksu cywilnego, który reguluje kwestię dziedziczenia ustawowego. Do dziedziczenia takiego może także dojść na podstawie testamentu, w którym dziadek lub babcia przekazują swój majątek Wskutek przemian ustrojowych, do których doszło po 1989 roku, tego typu restrykcje zostały zniesione. Zobacz także: Pozew o eksmisję – 8 rzeczy, o których musisz wiedzieć zasiedzenie gruntu . Kiedy zasiedzenie jest możliwe? Zgodnie z prawem nabycie własności możliwe jest po spełnieniu określonych warunków. Wśród nich należy Gdy już uzyska Pani potwierdzenie nabycia spadku po ojcu (ewentualnie również po mamie, jeżeli jeszcze go Pani nie posiada), wówczas może Pani wnieść zmiany właścicielskie do księgi wieczystej nieruchomości. Numer księgi wieczystej może Pani uzyskać osobiście w wydziale geodezji Urzędu Miasta lub Gminy, w której położona Jeżeli spadkodawca nie sporządził testamentu , a także w razie sporządzenia testamentu, gdy osoby powołane na jego mocy do spadku nie chcą lub nie mogą być spadkobiercami (bo np. zmarły przed otwarciem spadku), następuje dziedziczenie na podstawie ustawy. W razie powołania spadkobierców tylko w stosunku do części spadku, również pozostała część podlega ustawowym zasadom Spadek otrzymają małżonek i rodzice spadkodawcy w udziałach odpowiednio: rodzice po 1/4, małżonek 1/2. Małżonek i rodzeństwo. Gdyby kobieta w chwili śmierci miała tylko żyjącego męża i siostrę, wówczas otrzymaliby oni spadek po połowie. Rodzice. Kobieta w chwili śmierci miała jedynie dwoje żyjących rodziców i siostrę. Dzierżawca nie kupuje. Następnie faktycznie po analizie zebranych dokumentów okazuje się, że prawo pierwokupu ma jedynie I i J. Tak więc istnieje możliwość wskazania np. I jako osoba uprawniona do zakupu w pierwszej kolejności. Po kolejnych 30 dniach okazuje się, że I nie kupił tej ziemi. Mija tak w praktyce minimum 3 miesiące. Dziedziczenie gospodarstwa rolnego po zmarłym bracie. Było nas w domu czworo rodzeństwa. Jeden brat zmarł w sierpniu. Rodzice przepisali mu w latach 70. w całości gospodarstwo rolne. Był kawalerem. Rodzice już nie żyją. Zmarła również nasza siostra w 2013 r., pozostawiając dwoje dzieci. Pozostałam ja (siostra) i brat. Po kilku pokoleniach różnice stają się coraz bardziej zauważalne, aż po przekroczeniu pewnego progu, tracimy część przodków - w genetycznym rozumieniu. Mamy prawie 100% szans na otrzymanie DNA po każdym z naszych prapradziadków i po każdym z naszych praprapradziadków. Prawdopodobieństwo odziedziczenia DNA po każdym przodku z § Dziedziczenie po śmierci. (odpowiedzi: 15) Witam Mam pytanie odnośnie przeniesienia majątku. Otóż sprawa wygląda tak, że zmarła mama mojej mamy. Nie zostawiła żadnego testamentu. Mama ma § Dziedziczenie po śmierci ojca (odpowiedzi: 3) Witam. Zmarł mi ojciec posiadający gospodarstwo rolne, ziemie uprawne jak i lasy. SYN70N. Zmiany w polskim prawie, które są zaplanowane, spowodują duże trudności z nabywaniem ziemi rolnej. Oznaczają praktycznie, że polską ziemię rolną będzie mógł nabyć tylko polski rolnik. Co to tak naprawdę oznacza dla rynku nieruchomości w Polsce? Jak mocno mogą spaść ceny ziemi rolnej po wejściu… Autor: Robert TomaszewskiWydawnictwo: Wiedza i PraktykaNumer ISBN: 9788326949920Data wydania: 2016-08-05 Opis Informacje dodatkowe Opinie (0) Zmiany w polskim prawie, które są zaplanowane, spowodują duże trudności z nabywaniem ziemi rolnej. Oznaczają praktycznie, że polską ziemię rolną będzie mógł nabyć tylko polski rolnik. Co to tak naprawdę oznacza dla rynku nieruchomości w Polsce? Jak mocno mogą spaść ceny ziemi rolnej po wejściu w życie nowych przepisów? W jaki sposób można zarobić na tych zmianach w prawie? Jak już o tym wspominałam, jak nie było testamentu to dziedziczenie następuje na zasadach ustawowych. Ustawowych – czyli zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego. (tak już jest – i zasad ustalonych w kodeksie nie zmienisz) Najczęściej jest tak, iż zgodnie z ustawą spadek nabywa mąż czy żona spadkodawcy oraz dzieci. (ponieważ właśnie małżonek i dzieci to osoby, które w pierwszej kolejności powołane są do dziedziczenia zgodnie z ustawą) To raczej jasne i kwestia ta nie budzi kontrowersji. Ale – jak miałam okazję ostatnio się o tym po raz kolejny przekonać – nie zawsze jest oczywiste to, “komu ile się należy”. A sprawa nie jest – wyjątkowo jak na kwestie prawne – bardzo skomplikowana. Wystarczy dokładnie przeczytać art. 931 par. 1 kodeksu cywilnego. A przepis ten ma taką treść: W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Tak stanowi przepis. I cóż… odpowiedź na postawione w temacie wpisu pytanie chyba znowu będzie brzmiała : “to zależy” Zależy, ile dzieci pozostawił spadkodawca: bo ułamki będą inne gdy np. miał jedno czy dwoje dzieci, a inaczej już sprawa będzie wyglądać, gdy tych dzieci było np. pięcioro. Jeśli spadkodawca miał żonę i dwoje dzieci, z mocy ustawy każdy dziedziczy w ułamku po 1/3 A jeśli miał żonę i pięcioro dzieci? Nie jest tak, że małżonek dziedziczy połowę Sytuacja wymaga już przeliczenia: żona – zgodnie z treścią przepisu : 1/4, pozostałe 3/4 masy spadkowej : podzielone w równych częściach między wszystkie dzieci. Nie wiem, skąd wzięło się przekonanie, iż małżonek zawsze dziedziczy połowę. (a spotkałam się już z takim przekonaniem co najmniej kilka razy) Jak widzisz – nic takiego nie jest napisane w treści przepisu. A ponieważ takie przekonanie gdzieś się pojawiło, koniecznym stało się wyjaśnienie wątpliwości (i co więcej, podanie podstawy prawnej) Oczywiście małżonek może też dziedziczyć wspólnie np. z rodzicami zmarłego małżonka. Wtedy sytuacja ma się już troszkę inaczej (o tym tez będzie jeszcze osobny wpis, w tym piszę o sytuacji gdy spadkobiercami ustawowymi są małżonek i dzieci) I jeszcze jedna drobna kwestia: dzieci z innych małżeństw/ innych związków także dziedziczą. Nie ma tu różnicy: dzieci pozamałżeńskie nie są pod tym względem gorzej traktowane. (oczywiście spadkodawca może napisać przemyślany testament i świadomie rozdysponować swój majątek) Wpis dotyczy dziedziczenia ustawowego, czyli reguł określonych w kodeksie cywilnym. Dziedziczenie ustawowe opisane jest dokładnie w kodeksie cywilnym. (art. 931 i dalsze) I cóż : jedno krótkie pytanie, a wpis wyszedł całkiem długi. Jak widać, nawet – wydawałoby się proste sprawy – budzą wątpliwości. Dlatego jeśli tylko masz jakąkolwiek wątpliwość co do kwestii prawnych – skonsultuj się z … (nie, tym razem nie z lekarzem czy farmaceutą, a z adwokatem czy radcą prawnym.) Jak to szło? Każdy przepis źle zrozumiany może zagrozić Twojemu majątkowi? Chyba mniej więcej tak. I tak – w końcu po bardzo długiej i mroźnej zimie nastała wiosna. Mam nadzieję, że mogę już tak napisać. Co oznacza, iż prawdopodobnie pojawi się więcej wpisów:) W czym mogę Ci pomóc? Strona główna → Artykuły → „O nowej ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego” z dnia 05 sierpnia 2015r. która wchodzi w życie z dniem r. Artykuły 22 Autor: Cezary Pstrak, GiżyckoNo i stało się ! Politycy pod presją zbliżających się wyborów parlamentarnych dokonali modyfikacji obowiązującej ustawy „o kształtowaniu ustroju rolnego” w taki sposób, że skomplikowali nabywanie oraz zbywanie ziemi rolnej nie tylko dla cudzoziemców, „mieszczuchów” ale też i zwykłych rolników. Ustawa i nowe jej zapisy dotyczą wszystkich nieruchomości rolnych w rozumieniu Kodeksu cywilnego z wyłączeniem nieruchomości przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego na cele inne niż rolne. Po latach stabilizacji w obrocie gruntami rolnymi cofnęliśmy się do okresu PRL-u. Politycy „zafundowali” nam sito pierwokupów, ograniczenie podziałów, możliwość ustalania ceny w drodze sądowej, ograniczenie nabywania nieruchomości będących własnością ANR, i wiele innych niewiadomych … Być może wprowadzili wiele niekonstytucyjnych zapisów, ale na chwilę obecną nikt (w tym prezydent) nie wniósł skargi konstytucyjnej do Trybunału. Według źródeł sejmowych celem nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego było przeciwdziałanie wykupowi polskiej ziemi przez cudzoziemców i spekulacji nią. Po 1 maja 2016 r., zgodnie z europejskim prawem, cudzoziemcy będą mogli bowiem nabyć polską ziemię bez konieczności ubiegania się o zezwolenie na jej zakup - kończy się bowiem stosowny okres przejściowy, wynegocjowany przy wchodzeniu Polski do Unii Europejskiej. Ponadto ustawa miała na celu ograniczenie tworzenia gospodarstw wielkoobszarowych także polskim rolnikom. W celu przeciwdziałania nadmiernej koncentracji ziemi ustawa określa maksymalną powierzchnię rodzinnego gospodarstwa rolnego. Nabywana nieruchomość wraz z gruntami dzierżawionymi lub z innych tytułów posiadanymi przez nabywcę, tak jak dotychczas, nie będzie mogła być większa niż 300 ha. Ustawa wprowadza uznaniowość podziałów „gospodarstw rolnych”. Nowe przepisy mają na celu przeciwdziałanie rozdrabnianiu gospodarstw rolnych. Możliwość sprzedaży, zamiany czy darowizny nieruchomości rolnej byłaby ograniczona, a ewentualną zgodę na podział gospodarstwa rolnego wydaje dyrektor oddziału terenowego oddziału Agencji Nieruchomości Rolnych. Zatem musimy zdawać sobie sprawę, że chcąc sprzedać na wolnym rynku hektar ziemi rolnej możemy mieć wielki problem, a w przypadku gdy Dyrektor ANR nie wyda zgody na podział gospodarstwa rolnego, to w zasadzie zabroni nam zbyć naszą własność. Chyba że sprzedamy sąsiadowi rolnikowi. Ale czy ten zapłaci cenę rynkową? Wątpliwe. Nowe zapisy min. zmienianą ustawowe prawo pierwokupu dla ANR z dotychczasowej powierzchni powyżej 5 ha na niższą tj. od 1 ha. Ustawa wprowadza min. pierwokup dla sąsiada – rolnika ( art. 9 ust. 2 - prawo to dotyczy każdego kawałka gruntu rolnego, bez względu na jego powierzchnię), wymóg formy aktu dla umów dzierżawy nieruchomości rolnych zawieranych na okres powyżej 5 lat ( obowiązek przekazywania umów dzierżawy dyrektorowi oddziału ANR ( itp. Ponadto nabywanie nieruchomości od Skarbu Państwa w świetle tej ustawy także staje się bardziej utrudnione ze względu na wprowadzenie zmian w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa ograniczający dostęp do ziemi tylko dla uprzywilejowanych grup rolników. Ponadto pojawił się instrument dostępny dla wszystkich którym przysługuje pierwokup, a więc i dla dzierżawcy i sąsiada – rolnika a także ANR, tj. żądania sądowego ustalania ceny. Podsumowując, ustawa nie zabrania nabywania ziemi przez spółki, osoby fizyczne bez kwalifikacji rolniczych, cudzoziemców i fundusze inwestycyjne, w myśl tej ustawy wprowadzono dodatkowe utrudnienia w celu niedopuszczenia do nabycia ziemi przez te podmioty. W zależności od tego jak będzie wykonywane prawo pierwokupu przez uprawnionych, oraz jak Agencja Nieruchomości Rolnych będzie decydowała w sprawach podziału „gospodarstw rolnych” oraz jakie zostaną wydane rozporządzenia w tej kwestii, w taki też sposób będą kształtowały się faktyczne ograniczenia w obrocie ziemią rolną. Może się zatem zdarzyć, że mając dziś ziemię nie sprzeda się jej na wolnym rynku, a tylko dla sąsiada – rolnika, który na dodatek będzie ustalał cenę w drodze sądowej. Nowelizacja utrudni zbywalność gruntów także rolnikom. On także chcąc sprzedać, nie będzie mógł zrobić tego względem osoby czy podmiotu, który da najlepszą cenę. Tak samo pierwokup będzie miał jego sąsiad rolnik, zaś w przypadku gdy dyrektor ANR odmówi zgody, bo stwierdzi, że taki rolnik sprzedając, pomniejsza swoje gospodarstwo rolne, może wręcz poskutkować to niemożnością zbycia. Jaką teraz przybrać strategię? Kupować, rozdzielać swoje grunty, może sprzedawać? Na to zagadnienie odpowiedzą Państwu specjaliści Polskiego Konsorcjum Nieruchomości, którzy śledzą zmieniające się ustawodawstwo, dokonują analiz, oraz przygotowują rozwiązania pozwalające podjąć najlepsze decyzję dla Państwa majątku. Cezary Pstrak Partner Zarządzający PKN prawnik, specjalista rynku nieruchomości Mój ojciec zmarł w 2007 r. Po jego śmierci nie przeprowadziliśmy podziału majątku. Spadkobierców jest pięcioro – matka i czworo rodzeństwa. Na jakich zasadach nastąpi dziedziczenie majątku po ojcu? Czy część niepełnoletniego brata będzie do dyspozycji matki? Czy będzie można sprzedać dom wbrew woli matki? Czy matka może sprzedać samochód po ojcu bez naszej wiedzy? Po śmierci taty matka pobrała pieniądze z jego polisy, która miała zostać przeznaczona na szkołę dla najmłodszego brata. Czy mogła tak postąpić? Regulacje dotyczące spadków Zgodnie z polskim systemem prawa dziedziczyć możemy albo na podstawie testamentu, albo na podstawie zasad przewidzianych w Kodeksie cywilnym ( Regulacje prawne dotyczące spadków zawiera księga IV Kodeksu cywilnego pt. Spadki. Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów, jak poniżej: W pierwszej kolejności do spadku są powołani małżonek i dzieci spadkodawcy. Kto dziedziczy po zmarłym mężu i ojcu? Jeżeli Pana ojciec nie pozostawił testamentu, to po jego śmierci cały majątek dziedziczą żona i dzieci w częściach równych, jednakże część przypadająca dla małżonka nie może być mniejsza niż 1/4. Tak więc w Pana sytuacji Pana mama odziedziczy po swoim mężu 1/4 spadku, natomiast czworo dzieci podzielą między siebie pozostałe 3/4 spadku. Aby uregulować sprawy spadkowe po Pana ojcu, w pierwszej kolejności powinien Pan (jak również pozostałe Pana rodzeństwo wraz z mamą) zostać uznany za spadkobiercę – czyli uzyskać potwierdzenie nabycia spadku. Dopiero później mogą Państwo dzielić, przepisywać lub sprzedawać pozostawiony przez ojca majątek (w odrębnym postępowaniu o dział spadku połączony z działem majątku wspólnego małżeńskiego). Stwierdzenia nabycia spadku można dokonać w sądzie lub przed notariuszem (wtedy otrzymuje się tzw. akt poświadczenia dziedziczenia). Postępowanie sądowe o stwierdzenie nabycia spadku Postępowanie mające doprowadzić do stwierdzenia nabycia spadku wszczyna się poprzez złożenie w sądzie rejonowym, właściwym ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy, wniosku o stwierdzenie nabycia spadku. Jakie dokumenty dołączyć do wniosku o stwierdzenie dziedziczenia? Do wniosku należy dołączyć: odpis wniosku w tylu kopiach, ilu jest uczestników postępowania; odpis skrócony aktu urodzenia dla mężczyzn i kobiet niezamężnych; odpis skrócony aktu małżeństwa dla kobiet zamężnych; odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy; testament w oryginale plus tyle kopii, ilu jest uczestników postępowania; oświadczenia o przyjęciu, odrzuceniu spadku lub zrzeczeniu się dziedziczenia (jeśli były składane). Pomimo zamieszczenia we wniosku informacji, które osoby znajdują się w kręgu spadkobierców, sąd z urzędu bada, czy wymieniono wszystkich uczestników postępowania. Ustala również, czy spadkodawca pozostawił testament, oraz wzywa do złożenia testamentu osobę, co do której będzie uprawdopodobnione, że testament u niej się znajduje. Po złożeniu testamentu sąd dokonuje jego otwarcia i ogłoszenia. Cała procedura stwierdzenia nabycia spadku kończy się wydaniem przez sąd postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, w którym zostają ustalone udziały poszczególnych spadkobierców w spadku. Od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy wnieść opłatę. Opłata ta jest stała i wynosi 50 zł. Po uprawomocnieniu się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, po 21 dniach od wydania postanowienia spadkobiercy, powinien Pan złożyć stosowne deklaracje podatkowe w urzędzie skarbowym. Żeby zostać zwolnionym z podatku od spadków i darowizn, spadkobierca musi w ciągu 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku zgłosić nabycie spadku do urzędzie skarbowym. Notarialne poświadczenie dziedziczenia Od marca 2009 r. drugim sposobem na potwierdzenie przez spadkobiercę prawa do spadku jest notarialne poświadczenie dziedziczenia. Taki dokument ma taką samą moc prawną, jak prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. Warto pamiętać, że akt poświadczenia dziedziczenia może sporządzić każdy notariusz i nie ma tutaj znaczenia ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy (jak to jest w postępowaniu sądowym). Spadkobiercy nie muszą składać żadnych wniosków oraz pism procesowych. Wybór notariusza zapewnia sprawne, szybkie, łatwiejsze, a przede wszystkim mniej sformalizowane postępowanie. Spadkobiercy muszą spełnić następujące warunki: do kancelarii notarialnej przychodzą wszystkie osoby, które mogą być brane pod uwagę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi, nie może być żadnych sporów między nimi w kwestii podziału spadku – czyli tego, kto jest spadkobiercą (gdy spadkobiercy sprzeczają się w tej sprawie, to spór rozstrzyga się na drodze sądowej), spadek musi być otwarty po 1 lipca 1984 r. (otwarcie następuje z chwilą śmierci spadkodawcy). Na początek należy umówić się na spotkanie z notariuszem. Można to zrobić osobiście lub telefonicznie. Notariusz informuje o tym, jakie dokumenty trzeba ze sobą zabrać, aby móc poświadczyć dziedziczenie ( akt zgonu spadkodawcy, akty urodzenia i małżeństwa potencjalnych spadkobierców, testament, gdy dziedziczenie jest na jego podstawie). W kancelarii notarialnej spotykają się wszystkie osoby, które mogą być brane pod uwagę jako spadkobiercy. Notariusz w obecności spadkobierców testamentowych oraz ustawowych, a także osób, które mogą być brane pod uwagę jako spadkobiercy ustawowi, sporządza protokół dziedziczenia (będzie to akt notarialny). Stanie się tak tylko wtedy, gdy między spadkobiercami nie będzie sporu o spadek (o to, kto jest spadkobiercą, a nie co kto ma dostać ze spadku – to rozstrzyga inny akt, dotyczący działu spadku). Gdy spadkodawca zostawił po sobie testament, to notariusz go otwiera i ogłasza. W przypadku poświadczenia dziedziczenia, które następuje przed upływem sześciu miesięcy od daty śmierci spadkodawcy, spadkobiercy składają oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Notariusz sporządzi na podstawie protokołu dziedziczenia akt poświadczenia dziedziczenia. Określi on krąg spadkobierców oraz ich udziały w dziedziczonym majątku. Nabierze on mocy prawnej dopiero, gdy zostanie on zarejestrowany w elektronicznym rejestrze poświadczeń dziedziczenia. Spadkobiercy muszą też udać się do urzędu skarbowego w celu rozliczenia się z podatku spadkowego lub skorzystać z przysługującego zwolnienia. Ile kosztuje poświadczenie dziedziczenia przez akt notarialny? Poświadczenie dziedziczenia u notariusza kosztuje 150 zł (100 zł protokół dziedziczenia, 50 zł sporządzenie aktu poświadczenia). Cena jest taka sama bez względu na liczbę osób, które biorą udział w tej czynności. Należy do tego dodać jeszcze 23% podatku VAT. Opłaty nie obejmują jednak kosztów, które są związane z wypisem aktów poświadczenia dziedziczenia. Każdy spadkobierca, którego dotyczy sprawa, może żądać wypisów aktu w dowolnej liczbie. Taki wypis kosztuje 6 zł netto od każdej strony dokumentu. Następnie należy dokonać działu spadku i zniesienia współwłasności. Można to zrobić w sądzie lub przed notariuszem. Przy tym przed notariuszem procedura będzie droższa. Stosownie do przepisu art. 1037 § 1: „dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców”. Do podziału majątku wspólnego małżeńskiego również stosuje się przepisy dotyczące działu spadku. Jeśli pomiędzy spadkobiercami będzie istnieć konflikt, to nie da się przeprowadzić zgodnego, umownego działu spadku połączonego z podziałem majątku wspólnego małżeńskiego, dlatego pozostanie droga sądowa. Po stwierdzeniu nabycia spadku może Pan wystąpić do sądu z wnioskiem o dział spadku i podział majątku wspólnego małżeńskiego Pana rodziców. Z takim wnioskiem mogą też wystąpić pozostali spadkobiercy. Gdzie się udać z wnioskiem o dział spadku? Z wnioskiem o dział spadku na podstawie zgodnego projektu stron można wystąpić przed sądem razem w wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku (opłata od tego wniosku wynosi 50 zł). Pozwala na to przepis art. 681 Kodeksu postępowania cywilnego ( stosownie do którego: „jeżeli stwierdzenie nabycia spadku jeszcze nie nastąpiło i nie został sporządzony zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia, postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku wydaje sąd w toku postępowania działowego, stosując przepisy rozdziału 8”. We wniosku musi Pan zaproponować swój sposób podziału spadku, chyba że porozumie się Pan z innymi spadkobiercami co do działu spadku. W takiej sytuacji do wniosku należy dołączyć zgodny projekt działu spadku (powinien być podpisany przez wszystkich spadkobierców). W Pana przypadku ten zgodny projekt może sprowadzać się do wymienienia przedmiotów wchodzących w skład spadku po zmarłym ojcu oraz wskazania, komu i w jakiej części przypadną wraz z ewentualną spłatą lub bez spłaty pozostałych spadkobierców. Jeżeli wniosek o stwierdzenie nabycia spadku po Pana ojcu oraz wniosek o dział spadku na podstawie zgodnego projektu stron zostanie złożony łącznie, to jeżeli sąd nie będzie miał żadnych wątpliwości co do składu spadku oraz jego wartości (stosownie do art. 684 „skład i wartość spadku ulegającego podziałowi ustala sąd”), to istnieje duża szansa, że postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku oraz dziale spadku zapadną na pierwszej rozprawie. Koszt umowy notarialnej o dział spadku Mogą również Państwo zawrzeć umowę o dział spadku w formie notarialnej. Wówczas opłata notarialna uzależniona będzie od wartości przedmiotu podziału (będzie brana pod uwagę wartość spadku podlegającego działowi). Jak wskazuje § 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz. U. z 2004 r. Nr 148, poz. 1564 z późn. zm.), maksymalna stawka wynosi od wartości: do 3000 zł – 100 zł, powyżej 3000 zł do 10 000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3000 zł, powyżej 10 000 zł do 30 000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł, powyżej 30 000 zł do 60 000 zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł, powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60 000 zł, powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł – 4770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł, powyżej 2 000 000 zł – 6770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, nie więcej jednak niż 10 000 zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn – nie więcej niż 7500 zł. Do powyższych stawek należy doliczyć 23% podatku VAT, który zostanie pobrany przez notariusza. Dlatego biorąc pod uwagę powyższe stawki taksy notarialnej i podatek VAT, należy stwierdzić, że dział spadku dokonany w formie aktu notarialnego będzie tańszy od sądowego działu spadku na podstawie zgodnego projektu stron tylko wówczas, jeżeli wartość spadku po Pana mamie będzie mniejsza niż 7780 zł. W tym wypadku opłata notarialna wyniesie 243,40 zł, z VAT będzie to kwota 299,38 zł. Podane wyżej stawki opłaty notarialnej są stawkami maksymalnymi. Można negocjować z notariuszem niższą taksę. Wysokość opłaty sądowej w sprawie o dział spadku wynosi (zgodnie z art. 51 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych) to: 500 zł – od wniosku o dział spadku, 300 zł – jeżeli zawiera on zgodny projekt działu spadku, 1000 zł – od wniosku o dział spadku połączony ze zniesieniem współwłasności, 600 zł – od wniosku, jeżeli zawiera on zgodny projekt działu spadku i zniesienia współwłasności. Jak Pan widzi, tańszy, ale mogący trwać dłużej (z uwagi na terminy sądowe), jest podział spadku w sądzie. Jeżeli między Państwem nie dojdzie do porozumienia (jak wynika z Pana pytania, największe problemy będą zapewne z mamą), wówczas powinien Pan złożyć do sądu wniosek o dział spadku z własnym sposobem podziału majątku ojca między spadkobierców, a w trakcie postępowania sądowego sąd będzie decydował, co komu się należy. Do chwili osiągnięcia pełnoletniości przez Pana brata jego majątkiem, a więc także udziałem odziedziczonym po zmarłym ojcu, będzie zarządzała jego mama, jako opiekun ustawowy niepełnoletniego dziecka. Po uzyskaniu pełnoletniości przez brata zarząd nad odziedziczonym majątkiem automatycznie przypadnie Pana bratu. Rozporządzanie majątkiem zmarłego bez stwierdzenia nabycia spadku Dopóki nie przeprowadzi Pan procedury stwierdzenia nabycia spadku po ojcu (tak jak opisałam to powyżej), żadne z Państwa (włącznie z mamą) nie ma prawa rozporządzać majątkiem zmarłego, czyli obecnie w grę nie wchodzi żadna sprzedaż nieruchomości przez kogokolwiek. Dopiero gdy będą Państwo dysponować stosownym potwierdzeniem nabycia spadku po ojcu, będą mogli Państwo założyć sprawę do sądu o dział spadku połączony z podziałem majątku małżeńskiego Pana rodziców. Zasadniczo do majątku wspólnego małżonków – zgodnie z wolą ustawodawcy – należą przedmioty majątkowe nabyte przez obojga małżonków lub jednego z nich w czasie trwania wspólności ustawowej, chyba że dany przedmiot z mocy ustawy należy do majątku osobistego małżonka (art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – dalej: Zapewne Pan wie, że przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej (np. mieszkanie kupione przed ślubem) należą do majątku osobistego małżonka, ale jeżeli mieszkanie zostało nabyte w okresie trwania małżeństwa dla zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych rodziny, należy ono wspólnie do obojga małżonków i podlega podziałowi jako majątek wspólny bez względu na istniejące między nimi stosunki majątkowe (wspólność małżeńska czy intercyza). Czy do masy spadkowej wlicza się majątek osobisty? Jak wynika z powyższych przepisów i informacji przesłanych przez Pana w pytaniu, przedmiotowe mieszkanie było majątkiem osobistym Pana ojca, więc po jego śmierci weszło do spadku i zostanie w całości podzielone między spadkobierców. Jeśli Pana ojciec z matką byli współwłaścicielami nieruchomości, to do masy spadkowej wejdzie jedynie 1/2 mieszkania, właścicielką drugiej połowy cały czas pozostaje bowiem Pana mama. Po przeprowadzeniu sprawy spadkowej o stwierdzenie nabycia spadku sąd wyda postanowienie, w którym określi udział każdego spadkobiercy w spadku po zmarłym ojcu. Następnie w trakcie postępowania o podział spadku sąd określi, kto otrzyma całą nieruchomość na własność z obowiązkiem lub też bez obowiązku spłaty pozostałych spadkobierców. Sąd może również nakazać sprzedaż nieruchomości i podział uzyskanej kwoty między spadkobierców. Tak jak napisałam powyżej, do czasu przeprowadzenia sprawy spadkowej, a następnie podziału majątku po ojcu, Pana mama nie może sprzedać samochodu bez zgody Pana i Pana rodzeństwa, ponieważ obecnie są Państwo jego współwłaścicielami. Komu przysługują pieniądze z polisy na życie po śmierci ojca - dzieciom czy żonie? Wskazanie uprawnionego do wypłaty środków z zawartego ubezpieczenia na życie jest rozporządzeniem ubezpieczonego na wypadek śmierci. Zgodnie z art. 831 § 1 ubezpieczony może wskazać uprawnionych do otrzymania sumy ubezpieczenia na wypadek jego śmierci. Ponadto zgodnie z art. 831 § 3 suma ubezpieczenia przypadająca uprawnionemu nie należy do spadku po ubezpieczonym. Jeżeli ubezpieczony nie wskazał uposażonego (albo uposażony zmarł przed ubezpieczonym), wówczas świadczenie przysługuje innym osobom uprawnionym wskazanym w ogólnych warunkach ubezpieczenia; zwykle dotyczy to następujących osób (w kolejności): współmałżonka ubezpieczonego, dziecka lub dzieci ubezpieczonego; jeżeli żyje więcej niż jedno dziecko, świadczenie będzie wypłacane w częściach równych, rodziców ubezpieczonego; jeżeli żyją obydwoje, świadczenie będzie wypłacane w równych częściach, rodzeństwa ubezpieczonego; jeżeli żyje więcej niż jedna osoba, świadczenie będzie wypłacane w równych częściach; jeśli wskazane osoby nie żyją lub nie są uprawnione do otrzymywania świadczenia – będzie ono wypłacone innym osobom zgodnie z zasadami dziedziczenia ustawowego określonymi w (z wyłączeniem Skarbu Państwa). Jak zatem wynika z powyższego, skoro polisa została wypłacona Pana matce, znaczy to, że Pana ojciec wskazał Pana mamę jako tę osobę, której będzie przysługiwało świadczenie po jego śmierci, mimo że uposażonym jest Pana brat. Jak już napisałam powyżej, suma ubezpieczenia przypadająca uprawnionemu nie należy do spadku po ubezpieczonym, tym samym nie ma Pan ani inny spadkobierca żadnych praw do tej polisy. Pana ojciec mógł wskazać jeszcze za życia w testamencie, że pieniądze z polisy po jego śmierci mają być przeznaczone na edukację dla najmłodszego syna, jednakże – jak wynika z Pana pytania – ojciec testamentu nie pozostawił. Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼